تبیین سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی توسط رهبرفرزانه انقلاب بعنوان چشم اندازی هوشمندانه که می تواند بخش عمده ای از دغدغه های فعالان این بخش را برطرف و به امیدواری بدل کند؛ محسوب می شود . قدر مسلم اثر گذاری تعاونی ها در موضوع اقتصاد مقاومتی و مباحث اشتغال زایی نیز از جمله روزنه های امیدوار کننده ای است که می تواند نقشه راه بسیطی برای توسعه کمی و کیفی شکلی و ماهوی فعالیت های بخش تعاون و فعالان این عرصه قلمداد گردد و ضریب نقش آفرینی تعاونی ها را بدون تحمیل هزینه به دولت و بودجه عمومی کشور افزایش دهد . مزیت مردمی بودن تعاون هر چند این امکان را فراهم می سازد تا ضمن جذب و به مشارکت طلبیدن عموم شهروندان و سرمایه های خرد و سرگردان رونق و ثبات اقتصادی در گستره ملی و منطقه ای را تسهیل کند اما استمرار بی توجهی در تعاملات بین بخشی با تشکل های بخش تعاون که متاسفانه ناشی از نوعی نگاه مبنی بر به رسمیت نشناختن عملی تعاون می باشد آفت مزمنی است که سالهاست دامن بخش تعاون کشور را گرفته است . به باور کارشناسان و تعاونگران، تثبیت و هویت دهی به تعاونی ها با بکارگیری ابزارهای منطبق بر قانون و بهبود ساختار نهادهای تعاونی چه از منظر بومی سازی الگوی های موفق جهانی چه از منظر هویت سازمانی، راهبردی است که بی تردید می تواند راهگشای این مسیر باشد در همین راستا باخبر شدیم که اتاق تعاون ایران اجرای طرح صدور پروانه فعالیت و سرشماری عمومی تعاون (سرعت) را دست برنامه ریزی و اقدام دارد همین موضوع سبب شد تا به سراغ »محمد مهدی تیموری» معاون هماهنگی امور استان ها و اتحادیه های اتاق ایران بعنوان طراح این فرآیند برویم و با وی در این خصوص به گفتگو بنشینیم که آن را با هم مرور می کنیم.
آقای تیموری ضمن تشکر از وقتی که در اختیار نشریه قرار دادید بنظرم بد نباشد در ابتدای گفتگو کلیاتی از طرح صدور پروانه فعالیت برای تعاونی ها را بیان کنید
قبل از ورود به بحث لازم می دانم از توجه و اهتمامی که اصحاب رسانه به مقوله تعاون دارند قدر دانی کنم و امیدوارم با کمک شما بتوانیم به تقویت و بهبود ساختارهای این بخش کمک کنیم .
باتوجه به فعالیت گسترده شبکه تعاونی ها بعنوان یکی از بنگاههای تاثیرگذار کشور در معادلات اقتصادی و تأکید مقام معظم رهبری در این خصوص و ابلاغ سیاست های کلی اصل ۴۴ توسط معظم له و سهم بخش تعاون در اقتصاد ملی که یکی از ارکان ۳ گانه پذیرفته شده اقتصاد نظام جمهوری اسلامی ایران است هم چنین نام گذاری سال جاری بعنوان «سال اقتصاد مقاومتی تولید و اشتغال» ضرورت جمع آوری اطلاعات و ایجاد بانک اطلاعات تعاونی های کشور و اهمیت یکسان سازی و هم ترازی پروانه های فعالیت صادره در بخش تعاون کشورباحوزه اصناف کشوربرای کلیه اتحادیه های سراسری، استانی و تشکل های تعاونی هم چون کسبه و بازاریان از اولویت و ضرورت بیشماری برخوردار می باشد که هم دارای پشتوانه قانونی است و هم کاربرد گسترده ای برای تقویت ارتباطات بین بخشی در شبکه تعاونی ها را به ارمغان خواهد آورد.
پس این طرح عملا یک نوع ساماندهی و به روزکردن اطلاعات و داده ها هم محسوب می شود ؟
بله. در این طرح همانطور که در مقدمه گفتگویمان نیز بدان اشاره شد هر چند اولویت اول هویت بخشی و تثبیت جایگاه بخش تعاون در مراودات بین بخشی و ساختار اجرایی و اقتصاد کشور است ولی توامان یک فرآیند گسترده به هنگام سازی یا بقول شما به روز رسانی داده ها نیز انجام خواهد شد چون هر چند در حال حاضر آمارهای رسمی و غیررسمی دلالت بر وجود بیش از ۲۰۰ هزار تعاونی در سطح کشور دارد ولی واقعیت امر این است که ما مانیتورینگ و رصد واقعی از تشکل های تعاونی کشور نداریم .
اگر بخواهید اهداف این طرح را باز گو کنید چه مواردی بنظرتان بیشتر قابل تامل است ؟
صدور پروانه فعالیت شاید در نگاه اول و بهتر است بگویم نگاه شکلی شاید برای برخی اصلا طرح محسوب نشود ولی ما در اتاق تعاون فرای این عوامانگی چشم انداز و اهدافی در اجرای این طرح تعریف کرده ایم که از جمله مهمترین آنها یکی همان هویت بخشی است.
رفع برخی تداخل و تزاحم های اجرایی با تشکل های بخش اصناف که البته در قانون اصلاح قانون نظام صنفی کشور نیز مطمح نظر قانون گزار بوده است را می توانیم بعنوان یکی از ا هداف طرح صدور پروانه فعالیت بر شماریم هم چنین موضوع یکسان سازی و سازماندهی تشکل های بخش تعاون از جهاتی که قانونگذار در قوانین و اسناد بالادستی نظیر برنامه پنجم یا قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار و قانون اصلاح بخش تعاون شانیت ورود داده است بعنوان هدف ذاتی و از جمله کارویژه های اتاق قلمداد می گردد.. از دیگر اهداف این طرح ایجاد بانک داده و اطلاعات بهنگام کامل تعاونی ها با مشارکت خود آنها است .
آقای تیموری بیایید کمی صریح تر با هم در اینخصوص گفتگو کنیم سئوالی که پیش می آید این است که همانطور که همه فعالان بخش نیز کمابیش مطلعند دولت ها و سیاستگزاران هر از گاهی طرح های پر سر و صدایی را برای بخش تعاون مطرح کرده اند که بیشتر از آنچه ما به ازای واقعی و عملیاتی برای تعاونی ها داشته باشد عملا یک نوع انجام تکلیف اداری و اجرایی بوده است طرح اتاق برای صدور پروانه فعالیت که اینگونه نیست انشاء ا…؟
ابداً. فکر نکنم در طول گفتگو بعنوان پاسخ دهنده و طرف مصاحبه مطلبی غیرصریح گفته باشم البته تلاش کردم که بقول معروف حق مطلب اداء شود و خیلی پر حرفی نشود که خوانندگان هم خسته نشوند . اما درمورد طرح صدور پروانه و سرشماری عمومی تعاون با توجه به اینکه اجرای چنین طرحی در حوزه تعاون بویژه توسط اتاق تا کنون اتفاق نیافتاده امیدواریم که انشاءا… با اجرای این طرح با اهدافی که بخشی از آن را در پاسخ به سوال قبلی شما بیان کردم همه تعاونی ها و اتحادیه ها و اتاق ها از مزیت های آن بهره مند شوند .
و البته ممنون خواهم شد از مزایای طرح صدور پروانه فعالیت برای تعاونی ها نیز بگویید ؟
ببینید از جمله نقایص یا ضعف های بخش تعاون در مراودات بین بخشی اقتصاد کشور و ساختار اداری و اجرایی علیرغم اینکه این بخش بصراحت در قانون اساسی مورد پذیرش و تاکید قرار گرفته و در سایر قوانین موضوعه نیز بدان پرداخته شده است دو وجه دارد یکی ضعف و یا بعضاً نبود ابزارهای لازم برای حسن اجرای قوانین و ضمانت اجرایی مقررات موجود و دیگری ضعف یا حتی نبود هویت کسبی و شغلی برای تشکل های بخش تعاون بطور عام .
حال ما با این طرح در صدد بهبود ، اصلاح و حتی تغییر نگرش نسبت به جایگاه تعاونی ها درکشور هستیم چون با این طرح عملا هویت کسبی و شغلی باز تولید و احیاء خواهدشد .
تعاون در کشور ما دیرینه و عمری به اندازه یک قرن دارد ولی هنوز هم در ساختار اجرایی اداری، قضایی و سیستم های بانکی و مالی کشوراعتبار ندارد در حالی که صاحب یک کسب یا پیشه تنها به اعتبار یک پروانه که البته ابزار هویت بخشی و اعتبار دهی است می تواند قائم به خود در مراکز مالی و بانکی حتی ومراجع قضایی محل اعتناء و اعتبار باشد آنوقت تعاونگر ما چه جایگاهی دارد؟در حالیکه مکلف به تمکین از تمام الزامات قانونی بخش و سایر قوانین عام الشمول نظیر مباحث مالیاتی، بیمه ای و غیره است ولی متاسفانه در خوش بینانه ترین وضع یک شماره ثبت دارد و یک اساسنامه طرح تیپ . حالا شما فکرش را بکنید تعاونگر به صرف اینها در کدام مرکز مالی اعتباری و بانکی یا کدام مرجع قضایی صاحب اعتبار بوده یا هست؟ همه ی اینها را گفتم که به این نکته برسم که ما در اتاق تعاون دنبال برطرف کردن همین نقیصه ها با استفاده از ابزارهایی که یک نمونه اش مثل پروانه فعالیت هست .
نکته دیگر که می تواند به عنوان مزیت اجرای این طرح بیان شود مدلول همان بحث ایجاد اعتبار و هویت کسبی و صنفی برای تعاون است و آنهم اینکه اگر تعاونی فراتر از نام دارای اعتبار و جایگاه باشد قطعا جذب اعضاء جدید برای تعاونی ها ، اتحادیه و به تبع آن اتاق ها تسهیل خواهد شد و شهروندان هم به اعتبار این هویت کسبی مطمئن تر و با خیال آسوده تر رغبت به مشارکت و حضور و حتی سرمایه گذاری در تعاونی ها پیدا می کنند که همین امر خود می تواند موجب رشد و ارتقاء بخش نیز بشود .
امکان استفاده بهینه از همه ظرفیت های بخش تعاون چه درعرصه های داخلی و خارجی بدون داشتن بانک اطلاعاتی منسجم و بهنگام از تعاونی ها میسر نخواهد نشد و این امر زمانی تحقق پیدا می کند که اتاق بعنوان پارلمان بخش تعاون بتواند چنین مسیری را با کمک خود تعاونی ها و فعالان این بخش دنبال و ایجاد کند که صدور پروانه فعالیت قطع یقین به این کار سرعت می بخشد .
آیا شیوه و روش اجرایی مدونی هم برای این طرح پیش بینی کرده اید ؟
بله .راهبرد اصلی در اجرای طرح صدور پروانه فعالیت ، در گام اول نوعی تفویض و واسپاری تصدیگری های به اتاق های استانی است که این امر خود به خود به ایجاد افزایش تشخص سازمانی و ارتقاء خود باوری اتاق های استانی می انجامد موضوعی که در برنامه پنجم نیز به دولت تکلیف شده است ولی متاسفانه آنگونه که می بایست بدان عمل نشده است و البته انتظار می رود دولت دوازدهم به ویژه وزارت محترم تعاون نسبت به عملیاتی شدن واقعی بند ج ماده ۱۲۴ قانون برنامه پنجم اهتمام و توجه جدی تری داشته باشند . الگوی طراحی شده در فرآیند اجرایی طرح صدور پروانه فعالیت که به زودی بصورت کتبی به اتاق های تعاون کشور ابلاغ خواهد شد بطور خلاصه به این شکل است که پس از فراخوان مرحله ای یا عمومی و ثبت اطلاعات و داده های تعاونی ها در سامانه های مرتبط صدور پروانه فعالیت برای اتحادیه های تعاونی سراسری و تعاونیهای فراگیر و عام توسط اتاق تعاون ایران با امضاء رئیس اتاق تعاون انجام خواهد شد .برای اتحادیه های استانی و تعاونی های عضو اتحادیه های سراسری و تعاونی های عام اتاق تعاون ایران و اتحادیه مرتبط پروانه فعالیت صادر خواهد شد
برای اتحادیه های استانی اتاق استان مربوطه واتحادیه سراسری مبادرت به صدور پروانه خواهند کرد .
صدورپروانه فعالیت برای تعاونیهای عضو اتحادیه ها توسط اتاق استان مربوطه و اتحادیه استانی انجام خواهد شد و در سطح شهرستان ها نیز برای اتحادیه های شهرستانی صدور پروانه مشترکا به اتاق شهرستان واتاق استان محول خواهد شد و در آخرین الگو صدور پروانه فعالیت برای تعاونیهای شهرستانی توسط اتحادیه مربوطه و اتاق شهرستان دنبال خواهد شد .
آقای تیموری بی تردید اجرای این طرح منوط به بهره گیری از یک ساختار اداری و اجرایی درون و برون بخشی است آیا برای این موضوع هم در اتاق تعاون ایران تمهیدی اندیشیده اید ؟
با توجه به ماموریت و تاکید ویژه ای که جناب آقای عبداللهی ریاست محترم اتاق به معاونت امور استان ها و اتحادیه محول کرده اند و نظر به ضرورت موضوع، در بحث الزامات اجرایی طرح صدور پروانه فعالیت و سرشماری عمومی تعاون با توجه به نو و تخصصی بودن کار تلاش کرده ایم بدون تحمیل هزینه و بار مالی ساختار سازمانی متناسب برای سرعت بخشی انجام آن تعریف کنیم و در همین راستا واحد صدور پروانه ایجاد شرح وظایف و ماموریت های آن نیز تدوین شده است و این واحد بطور مستقیم زیر نظر معاونت امور استان ها فعالیت خود را چندیست که آغاز کرده است .
اطلاع رسانی مقدماتی هم به اتاق ها انجام شده است به لحاظ ضرورت،تعامل خوبی با دستگاههای ذی مدخل(نظیر قوه قضائیه،بانک مرکزی واداره اماکن نیروی انتظامی و وزرات تعاون) انجام یا در حال انجام است که خوشبختانه کلیات طرح نیز مورد استقبال قرار گرفته است .
در مسیر اجرای این طرح واحد صدور پروانه مطالعات کارشناسی و احصاء و تطبیق اولیه با قوانین را انجام داده است هیات رئیسه محترم اتاق نیز برای تسهیل فرآیند اجرایی و درون سازمانی مصوبات لازم را داشته اند
طرح بصورت آزمایشی در اتحادیه تعاونی های تاکسیرانی سراسر کشور اجرا که مورد استقبال قرار گرفته است و بخش زیادی از بازخوردهای آن مبین رفع تزاحم و تداخل ها و تثبیت و اعتبار بخشی تشکل های تعاون در این حوزه بوده است .
آیین نامه اجرایی نحوه صدور و تمدید پروانه فعالیت تدوین و فرمت اولیه پروانه فعالیت تهیه و طراحی شده است .
در بحث سرشماری عمومی مکاتبات و نشست های متعددی نیز جهت تعامل با مرکز آمار ایران وکارشناسان مرکز آمار وزارت تعاون برگزار شده است و امیدواریم با تکمیل مقدمات و پیش نیازها عملیات اجرایی طرح بزودی آغاز شود .
هر چند گفتگو کمی به درازا کشید ولی بعنوان آخرین سوال به موضوع زمان اجرای طرح صدور پروانه و سرشماری هم بد نیست اشاره ای کنید
قطعا برای اجرای این طرح هم مثل همه طرح ها بازه ی زمانی خاصی نیاز است ولی با توجه به اینکه در حال حاضر بررسی پیشنهادات و کارشناسی موضوع هستیم اجازه بدهید همانطور که عرض کردم پس از تکمیل مقدمات زمان را اعلام کنیم البته پاسخ من به معنای مشخص نبودن زمان اجرا نیست بلکه چون مراحل پایلوت یا آزمایشی هم اجراء خواهد برای جلوگیری از تداخل زمانی باید تامل شود کنید تا زمان اجرای مرحله اصلی طرح اعلام شود تا ما هم نزد تعاونگران تلاشگر بد قول نشویم
لازم می دانم به این نکته هم اشاره کنم که هر چند اجرای این طرح برای بخش تعاون قطعا حیاتی و آثار آن انشاء ا.. ماندگار و مثمر نتیجه خواهد بود ولی تلاش من و همکارانم بر این است که حتی الامکان دچار بورکراسی های مرسوم و معمول نشود .
https://iccnews.ir/?p=2697