منافع ایران اوراسیاوقزاقستان ازایجادمنطقه آزاد تجاری

در سال ۲۰۱۸ میلادی منطقه آزاد تجاری کشورهای عضو اتحاد اقتصادی اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران آغاز به فعالیت می‌کنند. در این خصوص انتظاراتی وجود دارد که با راه‌اندازی آن حجم صادرات محصولات قزاقی به میزان ۵۰۰ هزار دلار افزایش خواهد یافت.

در اواخر ماه می سال جاری میلادی «تیمور سلیمان اف» وزیر اقتصاد ملی قزاقستان ازکشورهای اوکراین، ازبکستان، قرقیزستان، بلاروس، هند، ایران، ترکیه، ویتنام به‌عنوان کشورهای اولویت‌دار برای صادرات محصولات «آستانه» یادکرد.

در اوایل ماه ژوئن ۲۰۱۷ اعلام شد که میان کشورهای عضو اتحاد اقتصادی اوراسیا و ایران در سال جاری توافقنامه موقتی درباره فعالیت منطقه آزاد تجاری که بخش محدودی از محصولات موردعلاقه طرفین را در برمی‌گیرد، امضا شود.

درصورتی‌که کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران تجارت ترجیحی را مثبت و مؤثر ارزیابی کنند، در آینده احتمال گذار به منطقه آزاد تجاری تمام‌عیار امکان دارد.

براساس پیش‌بینی کمیسیون اقتصادی اوراسیا، راه‌اندازی این منطقه آزاد تجاری امکان افزایش صادرات اتحادیه اقتصادی اوراسیا را به حجم ۱.۴ میلیارد دلار فراهم می‌کند.

بیش از یک‌سوم، یعنی ۵۰۸ میلیون دلار از این مبلغ به قزاقستان تعلق دارد.

در سال ۲۰۱۶ میلادی صادرات اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ایران ۵۵۰.۹ میلیون دلار را تشکیل داده بود، یعنی این شاخص می‌تواند تقریباً ۲ برابر افزایش یابد.

کالاهایی که می‌توان به ایران صادر کرد

بنابر پیش‌بینی گروه اقتصادی اوراسیا صادرات کشورهای عضو اتحاد اقتصادی اوراسیا به ایران غالباً به عرصه صنایع تولید مرتبط است که محصولات داروئی، کاغذ، لباس، محصولات فولادی، انواع تجهیزات مکانیکی و الکتریکی و وسایل نقلیه از آن جمله هست.

بنا بر پیش‌بینی‌های کمیسیون اقتصادی اوراسیا حجم کلی صادرات میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران می‌تواند ۷۳ درصد افزایش یابد.

براساس آمار، ۴ ماه اول سال ۲۰۱۷ میلادی صادرات محصولات قزاق به ایران ۱۱۰.۲ میلیون دلار را تشکیل داد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۷.۵ درصد کاهش داشته است.

افت صادرات به جمهوری اسلامی درنتیجه کاهش فروش محصولات کلیدی ازجمله محصولات تخت نورد و کشاورزی صورت گرفت. فولادسازان قزاقی در حال حاضر بخش عمده محصولات خود را به بازارهای روسیه صادر می‌کنند. به این خاطر صادرات به ایران از ۹۳.۱ میلیون‌تا ۶۳.۷ میلیون دلار کاهش‌یافته است. فروش جو از ۴۷.۴ تا ۳۷.۱ میلیون دلار و گندم از ۳۱.۹ میلیون‌تا ۱.۵ میلیون دلار کاهش یافت. ظرفیت افزایش صادرات در این بخش‌های صنایع نهفته است. علاوه بر این قزاقستان می‌تواند به صادرکننده غلیظ اورانیوم تبدیل شود. ایران در این خصوص علاقه‌مند است اما برای انجام چنین معامله‌ای نیاز به دریافت اجازه تعداد زیادی از سازمان‌های بین‌المللی است.

چه چیزهایی را می‌توان از ایران وارد کرد

واردات محصولات مختلف از ایران در مقایسه با صادرات در ۴ ماه اول سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تقریباً یک و نیم برابر افزایش و ۱۹ میلیون دلار را تشکیل داد.

محصولات اصلی که از ایران به قزاقستان وارد شدند در این مدت‌زمان به بخش کشاورزی ازجمله خرما، گردو و انجیر مرتبط است. اما علاوه بر محصولات کشاورزی حجم واردات سیمان ایران به قزاقستان افزایش‌یافته است.

قزاقستان به حجم ۱.۸۵ میلیون دلار از ایران سیمان وارد کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۲.۳ برابر بیشتر هست.

درمجموع قزاقستان به حجم ۹.۸ میلیون دلار محصولات ایرانی را وارد کرده که این مهم در نوبه خود تهران را به‌عنوان یک صادرکننده مهم محصولات به قزاقستان مطرح می‌کند.

با توجه به اینکه واردات سیمان از ایران به قزاقستان در حال افزایش است این مهم می‌تواند یکی از زنجیره‌های مهم تجاری باشد که ۲ کشور را باهم متحد می‌سازد.

علاوه بر این صنعت خودروسازی در جمهوری اسلامی درحال‌توسعه پویایی هست. در این کشور تعدادی از کارخانه‌های بزرگ خودروسازی فعالیت می‌کنند همچنین مشغول به تولید  خودروهای برند فرانسه‌ای هستند.

یکی دیگر از محصولات جالب برای قزاقستان می‌تواند محصولات زراعی ایران ازجمله لوبیا، پنبه، نیشکر، تنباکو و چای باشند.

روابط اقتصادی با ایران آینده دار است

در مقایسه با ویتنام که با اتحاد اقتصادی اوراسیا توافقنامه ایجاد منطقه آزاد تجاری تصویب کرده بازار ایران ازاین‌جهت برای قزاقستان جالب است که میان این کشور و قزاقستان زیرساخت حمل‌ونقل توسعه یافت وجود دارد.

تحویل کالاها می‌تواند هم از طریق راه آهنی که در سال ۲۰۱۴ مورد بهره‌برداری قرارگرفته صورت گیرد و هم توسط بندرها دریای خزر انجام شود.

این مهم همچنین برای تولیدکنندگان قزاقستان امکان استفاده از ایران همچون یک کشور ترانزیت برای ورود به بازارهای خاورمیانه و آفریقا را فراهم می‌کند.

به‌طور مشابه همچنین ایران می‌تواند از پایه تدارکاتی قزاقستان برای دستیابی به بازار‌های روسیه و چین استفاده کند.

علاوه بر این توافقنامه در خصوص ایجاد منطقه آزاد تجاری می‌تواند منجر به توسعه روابط تجاری در بخش‌های صنایع دیگر نیز شود.

برای مثال چنین امکانی وجود دارد که تقاضا برای فراورده‌های نفتی تصفیه‌شده ایران در قزاقستان افزایش و درنتیجه به‌جای بنزین روسی بنزین ایرانی وارد قزاقستان شود.

درهرصورت توافقنامه در خصوص ایجاد منطقه آزاد تجاری میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران سال جاری میلادی آغاز به کار می‌کند و در ۶ ماه اول سال ۲۰۱۸ میلادی می‎توان نتایج اولیه فعالیت آن را مشاهده کرد.

پایگاه اطلاعاتی و تحلیلی «۳۶۵ اینفو» قزاقستان