مروری بر اهمیت و جایگاه تعاونی‌ها

یادداشت* عیسی محمدی، رئیس اتاق تعاون گیلان

بررسی­ها نشان می­دهد عمده­ترین مانع توسعه تعاونیها در کشورهای در حال توسعه سوء تفاهم در بین سیاست‌گذاران و برنامه­ریزیان در مورد تعاونیها و نحوه کار آنها و انتظارات غیرواقعی از آنچه تعاونی­ها واقعاً می­توانند  انجام دهند می­باشد که در نتیجه منجر به برنامه­ریزی پدرسالارانه از سوی دولت برای تعاونیها شده است.

این نگاه و رویکرد باعث شده بسیاری از اعضاء تعاونیها و عموما، اغلب تعاونیها را به عنوان یک سازمان تحت کنترل دولت یا تحت حمایت دولت و ا قتصادی ناکارآمد و نابسامان تلقی کنند که منافع دولت یا مدیران خود را بیش از منافع اعضاء خود در نظر می­گیرند.

باید توجه داشته باشیم که مسیر توسعه تعاونی­ها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است؛ لذا در برخی از کشورهای در حال توسعه تعاونیها تا حدی تحت کنترل دولت قرار دارند که اعتقاد بر این است که می­توانند به مقیاس یا همان سهم بخش اقتصادی مورد نظر برسند، قدرت انحصاری را بشکنند و به اعضای خود کمک کنند تا در جریان اصلی اقتصادی ادغام شوند.

این در حالی است که در کشورهای صنعتی تعاونیها به عنوان یک نیروی اقتصادی و اجتماعی به رسمیت شناخته شده­اند. در کشورهای صنعتی دیده می­شود که تعاونیها سازمانهای بخش خصوصی هستند و در مواردی که عملکرد آنها از نظر اجتماعی ارزشمند تلقی می­شود اغلب از حمایت دولتی برخوردار می­شوند. مسلم این است که فارغ از اینکه حمایت دولتها از تعاونی­ها انجام بشود یا نشود تجربه و عملکرد تعاونیها، هم تعاونیهای رسمی و هم تعاونیهای غیررسمی و داوطلبانه در کشورهای مختلف نشان می­دهد که در تجمیع سرمایه­های خود و نیروهای خلاق و مستعد برای انجام کارهای گروهی و کارآفرینانه، فقرزدایی و ایجاد شغل و درآمد برای اقشار مختلف جوامع موفق عمل کرده­اند.