روز ملی فناوری هسته ای گرامی باد

۲۰

رسیدن به این مرحله از دانش روز با وجود محاصره شدید اقتصادی از سوی غرب، نمایانگر اراده ملت همیشه سربلند ایران برای فتح قله های علمی و رسیدن به استقلال بی قید و شرط است.

گزیده بیانات مقام معظم رهبری درخصوص علم و انرژی هسته‌ای

– کلید اصلی پیشرفت، قدرت و سعادت هر کشوری، علم و فناوری است و ملتی که تصمیم دارد سرنوشت خود را بسازد باید این کلید را بیابد.

– امروز به برکت انقلاب اسلامی زمینه برای ظهور استعدادها و رشد علمی کشور فراهم است.

– اعتماد به نفس استعدادهای جوان ایران و اعتقاد به توانایی خود، یک عید بزرگ برای ملت ایران است.

 – بمب هسته‌ای ایران، جوانان ما و ملت ما هستند که در دشوارترین میدان‌ها با کمال قدرت و ایمان ایستاده‌اند و باز هم خواهند ایستاد.

– هر کس که منافع ملی مردم را تهدیدکند، تیزی خشم ملت ایران را خواهد دید.

– ایمان به خدا، ایمان به مردم، ایمان به راه و ایمان به موفقیت زمینه‌ساز پیشرفت ملی است.

  – سیاست ما روشن است: «پیشرفت، ارائه منطق روشن و پافشاری بر حق ملت بدون عقب‌نشینی».

– ملت ایران با استقامت و تدبیر و بدون هیچ‌گونه هراسی مسیر عزت خود را ادامه خواهد داد.

  – اکنون نیز مردم و مسئولان جمهوری اسلامی ایران مقتدرتر از هر زمان دیگر، همچون فولاد آبدیده، در مقابل هر فشار و توطئه‌ای پایداری می‌کنند و با اتکال به خدا، «بکارگیری عقل و تدبیر» و حفظ وحدت و همدلی، حرکت به سوی فناوری‌های پیشرفته از جمله انرژی هسته‌ای را ادامه می‌دهند.

– تولید انرژی هسته‌ای نیازی حقیقی است و مسئولان موظفند بدون تسلیم شدن در برابر فشارها، حرکت ایران را به سوی فناوری‌های پیشرفته از جمله انرژی هسته‌ای ادامه دهند.

 – پافشاری ملت ایران، بر حق برخورداری از انرژی هسته‌ای، تجلی خواست ملی و نمونه‌ای از حضور آگاهانه مردم در صحنه است.

 – تنها علم و تحقیق است که می‌تواند زیر ساخت انسانی را به عنوان مهمترین زیر ساخت کشور، اصلاح کند و بسازد.

– واقعیات نشان می‌دهد استعداد وافر و جوشان ایرانی‌ها اگر وارد میدان علم بشود، علم را از انحصار غربی‌ها خارج می‌کند.

  – جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن توانایی‌های فراوان، جوانان با استعداد و ایمان راسخ، می‌تواند «مادر علم» در میان کشورهای اسلامی شود.

 – تبدیل علم‌گرایی و علم محوری به گفتمان مسلط جامعه در همه بخش‌ها لازم و ضروری است.

 . – در تفکر اسلامی، حرکت به سوی تحول و پیشرفت در عرصه‌های مختلف زندگی و دستیابی به آفاق جدید دانش بشری یک ارزش است.

  – تجلیل از دانش و دانشمند، باعث رشد و رواج علم می‌شود و آینده و پیشرفت کشور را تضمین می‌کند.

  – ما درباره حق مسلم دست یافتن به فناوری هسته‌ای و استفاده از این فناوری، با هیچ کس مذاکره نمی‌کنیم.

«انرژی هسته‌ای و نقش آن در پیشرفت کشور»

مقدمه

انرژی هسته‌ای از عمده‌ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته‌ای است و هم اکنون نقش عمده‌ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت و کاربرد روز افزون انرژی و منابع مختلف تهیه آن ، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها و یکی از مظاهر مهم زندگی جدید قرار دارد. به عبارت بهتر ، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است. امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی ، نگرانیهای زیست محیطی ، ازدیاد جمعیت ، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته‌اند.

در حال حاضر اغلب ممالک جهان به نقش و اهمیت منابع مختلف انرژی در تأمین نیازهای حال و آینده پی برده و سرمایه گذاریها و تحقیقات وسیعی را در جهت سیاستگذاری ، استراتژی و برنامه‌های زیربنایی و اصولی انجام می‌دهند. هم اکنون تدوین استراتژی که مرکب از بررسی تمامی پارامترهای تأثیر گذار در انرژی و تعیین راهکارهای مناسب جهت تمیزتر و کاراتر نمودن انرژی و الگوی بهینه مصرف آن می‌باشد، در رأس برنامه‌های زیربنایی اکثر کشورهای جهان قرار دارد. در میان حاملهای مختلف انرژی ، انرژی هسته‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد.

هم اکنون بیش از ۴۳۰ نیروگاه هسته‌ای در جهان فعال می‌باشند و انرژی برخی کشورها مانند فرانسه عمدتا از برق هسته‌ای تأمین می‌شود. مقدار انرژی مصرفی در ایالات متحده ، که یک کشور صنعتی پیشرفته است، بین سالهای ۱۹۲۰ تا ۱۹۷۰ با ضریبی حدود ۴۰ افزایش یافته است. این بدان معنی است که در طول این ۵۰ سال ، مقدار مصرف انرژی تقریبا هر ۱۰ سال دو برابر شده است. با آنکه هنوز زغال سنگ و نفت وجود دارد. آشکار شده است که حتی با کوششهای بیشتر برای استفاده محتاطانه و صرفه جویانه از انرژی ، باز هم منابع انرژی جدیدی لازم است، انرژی حاصل از شکافت هسته (و در دراز مدت ، از همجوشی) می‌تواند این نیاز را مرتفع سازد.

آیا بحران انرژی حل می‌شود؟

نیاز برای منابع جدید انرژی در بحران انرژی که ایالات متحده ، کشورهای غربی و ژاپن در سالهای ۱۹۷۴- ۱۹۷۳ با آن مواجه بودند شدیدا احساس می‌شد. این کمبود ناشی از آن بود که کشورهای تولید کننده نفت در خاورمیانه حمل نفت به بعضی از کشورهای پیشرفته صنعتی را کاهش دادند. این گونه رویدادها نظرها را بر روشهای دیگر تولید انرژی متمرکز کرد. از مصرف زغال سنگ که آلودگی بیشتری دارد به انرژی خورشیدی ، و به نقش صنعت توان هسته‌ای در اقتصاد ما کشانید.

ارمغان فناوری هسته‌ای

پیشرفت توان هسته‌ای در ایالات متحده از آنچه در پایان جنگ جهانی دوم انتظار می‌رفت، کندتر بوده است. به دلایل گوناگون ، اداری و فنی عمدتا در ارتباط با جنگ سرد با اتحاد شوروی ، کمیسیون انرژی اتمی آمریکا (AAEC) که امروزه مرکز انرژی Department of Energyنامیده می‌شود. تأکیدی بر پژوهش ، درباره سیستمهای توان الکتریکی هسته‌ای نداشت تا آنکه در ۱۹۵۳ آیزنهاور به این امر اقدام کرد. در طی سالهای ۱۹۶۰ توان الکتریکی هسته‌ای از لحاظ اقتصادی با هیدروالکتریسیته و الکتریسیته حاصل از زغال سنگ و نفت رقابت آمیز شد.

در آغاز سال ۱۹۷۸، ۶۵ راکتور هسته‌ای با ظرفیتی بیش از ۴۷ میلیون کیلووات که حدود ۹% تولید توان کل الکتریکی ملی است در حال کار بود. با حدود ۹۰ راکتور که در دست ساختمان بود انتظار می‌رفت که بخش هسته‌ای محصول الکتریسیته آمریکا در ۱۹۸۰ به حدود ۱۷% و در ۱۹۸۵ به حدود ۲۸% برسد. در مابقی جهان ، در آغاز ۱۹۷۸ ، حدود ۱۳۰ راکتور توان هسته‌ای با ظرفیتی حدود ۵۰ میلیون کیلو وات در حال کار بود و انتظار می‌رفت در سال ۱۹۹۵ تعداد آنها به حدود ۳۲۵ راکتور برسد.

قدرت انرژی هسته‌ای

روشهای استفاده از انرژی هسته‌ای کاملا تازه تکامل یافته‌اند، اما نخستین نتایج بدست آمده از بکار گیری این روشها مهم‌اند. بدون تردید ، تکامل بیشتر روشهای تولید و کاربرد انرژی هسته‌ای فرصتهای بی سابقه جدیدی را در پیش روی دانش ، فن و صنعت فراهم خواهد آورد. تجسم میزان کامل این فرصتها در مرحله نوین دشوار است. آزادی انرژی هسته‌ای قدرت بیکرانی را در اختیار انسان گذاشته است، مشروط بر اینکه این انرژی در راه هدفهای صلح آمیز بکار گرفته شود.

باید این را نیز بخاطر داشت که طراحی راکتور‌های هسته‌ای یکی از نتایج بسیار مهم ساختار درونی ماده است. تابش گسیلی از اتمها و هسته‌های اتمی نامرئی و نامحسوس به نتیجه عملی کاملا مرئی ، یعنی آزاد سازی و استفاده از انرژی هسته‌ای نهان در اورانیوم ، منتهی شده است. این نتیجه به یقین اثبات می‌کند که نظرات علمی ما درباره اتمها و هسته‌های اتمی درست‌اند، یعنی واقعیت عینی طبیعت را بازتاب می‌دهند.

۲۰ فروردین روز ملی فناوری هسته ای گرامی باد

۲۰ فروردین ماه ۱۳۸۵ برابر با ۹ آوریل ۲۰۰۷ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، مقارن با تکمیل چرخه سوخت هسته ای به پاس قدردانی از تلاش های افتخار آمیز دانشمندان جوان ایران اسلامی، در تقویم رسمی ایرانیان روز ملی فناوری هسته ای نام گرفت.

فناوری هسته ای عبارت است از توانایی تبدیل اورانیوم طبیعی که در طبیعت وجود دارد، از طریق شکافت اتم ها به اورانیوم غنی شده که دارای انرژی بسیار زیاد است که در مقطع کنونی، حدود ده کشور دنیا این دانش را در اختیار دارند.

 ۲۰ فروردین ماه ۱۳۸۵ برابر با ۹ آوریل ۲۰۰۷ از طریق افتتاح پروژه راه اندازی دومین مجموعه جدید سانتریفیوژهای تأسیسات هسته ای نطنز با ورود به مرحله صنعتی غنی سازی اورانیوم، شد در پی این خبر با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، به پاس قدردانی از تلاش های افتخار آمیز دانشمندان جوان ایران اسلامی، بیستم فروردین ماه، مقارن با تکمیل چرخه سوخت هسته ای در تقویم رسمی ایرانیان روز ملی فناوری هسته ای نام گرفت.

کشورهای غربی، ایران را به ‌عنوان نخستین اولویت برخورداری از انرژی اتمی در منطقه خاورمیانه اعلام کردند و در کوتاهترین مدت، نخستین پروژه عملیاتی فناوری هسته‌ای در بوشهر توسط کارشناسان آلمانی با پشتیبانی آمریکا کلید خورد.

نخستین کشوری که ایران را به دستیابی به فناوری هسته‌ای ترغیب و این تکنولوژی را به ایران منتقل کرد (ایالات متحده آمریکا)، نخستین مخالف امروزی ایران در تحقق فعالیتهای هسته‌ایش، بود.

چگونگی انفجار هسته ای

بمب های اتمی، شامل نیروهای قوی و ضعیفی اند که این نیروها هسته ی یک «اتم»  به ویژه اتم های که هسته های ناپایداری دارند را در جای خود نگه می دارند..
اساساً دو شیوه ی بنیادی برای آزاد سازی انرژی یک «اتم» وجود دارد:

۱-شکافت هسته ای: می توان هسته ی یک «اتم» را با یک «نوترون» به دو جزی کوچک تر تقسیم کرد. این همان شیوه ای است که در مورد ایزوتوپ های اورانیوم (یعنی اورانیوم ۲۳۵ و ۲۳۳) به کار می رود.

۲-هم جوشی هسته ای: می توان با استفاده از دو اتم کوچک تر که معمولاً هیدورژن با ایزوتوپ های هیدورژن (مانند دوتریوم و تریتیوم) هستند، یک اتم بزرگ مثل هلیوم یا ایزوتوپ های آن را تشکیل داد. این همان شیوه ای است که در خورشید برای تولید انرژی به کار می رود.
فرآیند هر دو شیوه، دست یافتن به میزان عظیمی از انرژی گرمایی و تشعشع است.

کاربردهای انرژی هسته ای:

انرژی هسته ای دارای کاربردهای فراوان است .در یک تقسیم بندی کلی می توان کاربردهای انرژی هسته ای را در دو بخش نظامی و غیر نظامی قرار داد.با این ملاحظه که پیشرفت در فناوری هسته ای ،پیشرفت دررشته های علمی مرتبط با این فناوری را به دنبال دارد.بنابراین پیشرفت در این رشته به معنای پیشرفت در علوم مرتبط دیگراست. جمهوری اسلامی ایران درطول سالیان اخیر همواره تأکید براستفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای داشته و مسئولین عالی نظام بارها اعلام کرده اند که سلاح های هسته ای و بمب های اتم در دکترین د فاعی کشورجایی ندارد ،آمریکاییها قریب دو دهه است که جمهوری اسلامی ایران را متهم به تلاش جهت دستیابی به سلاح های اتمی می کنند و مقصد نهایی ایران در فعالیت های هسته ای را دسترسی به سلاح اتمی اعلام می دارند. نقش فناوری هسته ای در توسعه کشور بسیار ضروری است ، انرژی هسته ای در موارد زیر کاربرد صلح جویانه دارد:

کاربردهای صلح آمیزانرژی هسته ای :

۱-کاربرد انرژی هسته ای در تولید برق:

استفاده ازعلوم و فنون هسته ای در تولید برق از طریق نیروگاه اتمی از اهمیت بالایی برخوردار است ،جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به پایان پذیر بودن منابع فسیلی و روند روبه رشد توسعه اجتماعی و اقتصاد کشور،استفاده از انرژی هسته ای برای تولید برق را امری ضروری و لازم میدانند و ساخت چند نیروگاه اتمی ر ا از جمله سیاست های اصلی خود قرار داده است.

۲-کاربرد انرژی اتمی در پزشکی و اموربهداشتی :

دانش هسته ای با دانش پزشکی پیوستگی ناگسستنی دارد به گونه ای که علم پزشکی بدون دانش هسته ای تعریف نشده است.درکشورهای پیشرفته صنعتی از این فناوری در علوم پزشکی استفاده می شود. درحال حاضر علاوه بر استفاده از انرژی اتمی در اشعه ایکس و کاربرد آن در دستگاههای رادیوگرافی و عکسبرداری در کشورمان درمان بیماریهای سرطان بارادیو داروها انجام می شود.

۳- کاربرد انرژی هسته ای در بخش دامپزشکی و دامپروری :

تکنیک های هسته ای در حوزه دامپزشکی موارد مصرفی چون تشخیص و درمان بیماری دامی ، تولید مثل دام ، تغذیه دام ، اصلاح نژاد ، بهداشت و ایمن سازی محصولات دامی و خوراک دام را دارد .

۴- کاربرد انرژی هسته ای در دسترسی به منابع آب :

تکنیک های هسته ای برای شناسایی حوزه های آب زیرزمینی ، هدایت آب های سطحی و زیر زمینی ، کشف و کنترل نشت و ایمنی سدها مورد استفاده قرار می گیرد . برای شیرین کردن آبهای شور نیز این انرژی کاربرد دارد .

۵- کاربرد انرژی هسته ای در بخش صنایع غذایی و کشاورزی :

از انرژی هسته ای در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی استفاده های بسیارفراوانی صورت می گیرد ، موارد عمده استفاده در این بخش عبارتست از : جلو گیری از جوانه زدن محصولات غذایی ،کنترل و از بین بردن حشرات ،به تأخیر انداختن زمان رسیدن محصولات ، افزایش زمان نگهداری محصولات کشاورزی و…

۶– کاربرد انرژی هسته ای در بخش صنعت :

برای تولید چشمه های پرتو زایی جهت مصارف صنعتی ، تولید چشمه های ایریدیم برای کاربردهای صنعتی و بررسی جوشگاری در لوله های نفت و گاز از انرژی هسته ای استفاده می گردد ، همچنین برای ساخت انواع سیستم سطح سنجی ، ضخامت سنجی ، دانسیته سنجی و اندازه گیری خاکستر زغال سنگ و بررسی کوره های مذاب شیشه سازی و نشت یابی در لوله های انتقال استفاده می شود .

۷- کاربرد تکنیک هسته ای در شناسایی مین های ضد نفر :

تکنیک های هسته ای برای کشف مین های ضد نفر نیز کاربرد دارد . هرروز بر دامنه استفاده از انرژی هسته ای افزوده می گردد . فناوری هسته ای در بخشهای مختلف به گونه ای است که اگر کشوری فناوری هسته ای را بومی و نهادینه نماید در بسیاری از حوزه های علمی و صنعتی ارتقاء جایگاه پیدا می کند و مسیر توسعه را با سرعت طی می نماید .