طبق آمار و اطلاعات بدست آمده یزد هشتمین استان برتر صادراتی کشور و در حال حاضر رتبه اول در استخراج سنگ آهن کشور، رتبه دوم در توسعه گلخانهای، رتبه چهارم توسعه صنعتی کشور، چهارمین استان صنعتی و دومین استان معدنی ایران را به خود اختصاص داده است که در بخش صنعت و معدن حدود ۱۲۰ هزار نفر مستقیما فعالیت دارند که امروزه به دلیل شیوع ویروس کرونا نه تنها در بخش سلامت بلکه در بخش اقتصاد کشور و لو استان یزد تاثیرات فراوانی برجا گذاشته است.
طولانی شدن اثر گذاری ویروس کرونا خسارت هایی در بخش دولتی، خصوصی، خدماتی، صنعت غذایی، دارویی، پوشاک، کفش، حمل و نقل، کشاورزی، صادرات و واردات را متحمل شده است و ممکن است تا آنجا پیش برود که تمامی بخش های اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد. به نظر می رسد کرونا یک عصر تازه ای از رکود اقتصادی را در جهان و در ایران به وجود آورده است طوری که صادرات کشورمان نیز تحت تأثیر این ویروس کاهش بالای ۲۰ درصدی را شاهد خواهیم بود.
در ذیل برخی خسارات وارده در حوزه صادرات و واردات در استان یزد مورد بررسی قرار می گیرد:
۱: اتحادیه خوار و بار فروشان، آجیل و خشکبار(مشتقات غیر نفتی)
یکی از صنوفی که در این ایام با مشکل جدی روبرو شدند و کسبه آن خسارت های بسیار سنگینی متحمل شدند، «اتحادیه خوار و بار فروشان، آجیل و خشکبار» بودند چرا که محصولاتشان پس از گذشت مدت محدودی خراب میشوند لذا دولت باید زمینه ای فراهم آورد که پسته و خشکبار را در زمانی مشخص به خارج کشور صادر کند تا این مواد خراب نشود.
همچنین میزان درآمد صادراتی این استان از مشتقات غیرنفتی تحت تاثیر این اتفاق قرار گرفته است که با تداوم این شرایط ، صادرات وزنی حدود ۲۵ درصد و ۵۰ درصد از نظر ارزشی کاهش خواهد یافت.
۲: کاهش ترددها در صنعت حمل و نقل هوایی و ریل زمینی
محدودیتهای ترددی که در ایران به وجود آمده، یکی از اصلیترین مسائلی که صادرات را محدود کرده، کاهش ترددها و حتی مسدود شدن برخی از مسیرها، میتواند بر صادرات اثر منفی بگذارد.
در حال حاضر فعالیت های مرتبط با هواپیمایی ، اتوبوسرانی ، تاکسیرانی و دیگر بخش ها بشدت افت کرده و در خیلی از موارد کاملا متوقف شده است .
۳: محدودیت جهت صادرات مواد اولیه، ضروری و کشاورزی
رفتار کشورها در قبال کرونا، بر سرنوشت صادرات اثری جدی خواهد گذاشت، بخشی از صادرات ما مواد اولیه و ضروری مانند محصولات غذایی، کشاورزی است. امروز بسیاری از کشورها برای مقابله با کرونا، مرزهای خود را بستهاند یا محدودیتهایی وضع کردهاند.
بخش کشاورزی کمترین آسیب را دیده است ، ولی خوب در این بخش نیز ما شاهد آسیب هستیم چون صادرات محصولات به کشورهای همسایه دچار مشکل شده است. هرچند که قرنطینه ضرورتا به معنای توقف کامل صادرات کالا نیست ولی بخشهای زیادی از صادرات را متوقف کرده است به طوری که این شرایط روی درآمد کشاورزان نیز اثر می گذارد که در صورت طولانی شدن بحران کرونا این خسارات بیشتر خواهد شد.
*در زیر چند نمونه از خسارات وارده به صادر کنندگان استان یزد بر اثر شیوع ویروس کرونا را شرح میدهیم:
به طور مثال با شیوع بیماری کرونا از اسفند سال ۹۸ و تداوم شرایط بحرانی آن در فروردین ماه جاری ۲۵ میلیارد ریال زیان به تولیدکنندگان گل رز در استان یزد وارد شد.
ویا شرکت کشت و صنعت یزد که به عنوان یکی از شرکت های برتر صادرات محصولات کشاورزی چون گوجه، فلفل و خیارسبز در سال ۹۸به کشورهایی چون مسکو، البانی، مقدونیه و یونان در استان یزد شناخته شد در بهمن ماه ۹۷ صادراتی به ظرفیت ۴۰۰ تن معادل ۴۰۰ هزار دلار بوده است که سال بعد یعنی در بهمن ۹۸ به ظرفیت ۶۰۰ تن معادل ۷۵۰ هزار دلار رسید. این در حالی است که صادرات این شرکت در اسفند ۹۷ ظرفیتی معادل ۶۰۰ تن به ارزش ۹۰۰ هزار دلار بوده که متاسفانه با شیوع کرونا این مقدار صادرات به صفر رسید.
و یا شرکت پارسیان اشکذر با ظرفیت ۳۰۰ تن و شرکت گلخانه داران کیمیای سبز با ظرفیت ۲۰۰ تن هر کدام به ارزش ۱۸۰ هزار دلار در بهمن ۹۷ به عنوان صادر کننده برتر خیارسبز در استان یزد به روسیه در بهمن و اسفند ۹۸ صادرات آنان کلا متوقف گردید.
ویا شرکت نرگس پلیمر میبد در زمینه صادرات پلاستیک به افغانستان و پاکستان در بهمن ۹۷ ظرفیت ۶۷۳ تن معادل ۱۹۷۰۰ هزار دلار را داشتند که در بهمن ۹۸ این مقدار به جای افزایش با شیوع کرونا به ۵۸ تن معادل ۷۱۳ هزار دلار کاهش یافت و یا ظرفیت ۴۴۹ تن به ارزش ۱۳۲۴ هزار دلار در اسفند ماه ۹۷ به صفر در اسفند ۹۸ کاهش پیدا کرد.
۴: کاهش و لغو صنعت نمایشگاهی
طبق برآوردهای صورت گرفته بیشتر نمایشگاه های مهم بین المللی و داخلی به دلیل شیوع بیماری کرونا لغو شده و برخی زمان برگزاری آن ها به تعویق افتاده است. با توجه به این که صنعت نمایشگاهی هر ماه مبلغ هنگفتی به اقتصاد جهانی تزریق و هزاران فرصت شغلی ایجاد می کند، عدم برپایی نمایشگاه ها از زمان لغو آن ها به اقتصاد جهانی خسارت وارد کرده است.
۵: کاهش منابع انسانی داخلی و خارجی
شرکت ها به دلیل اعلام شرایط بحرانی با کمبود نیرو مواجه شده که برخی از این نیروها به دلیل قوانین به شدت محدودکننده جهت جلوگیری از شیوع به سایر مناطق در قرنطینه خواهند بود و برخی دیگر از بیم شیوع بیماری تمایلی به حضور در محل کار ندارند و عده ای به دلیل لغو پروازها خارج از کشور ماندگارشدند.
۶:کاهش صنعت گردشگری و هتل داری
اقتصاد گردشگری که بخش عمدهای از اقتصاد استان یزد است با شیوع ویروس کرونا و به خاطر فصلی بودن گردشگری، بسته شدن مرزهای زمینی و هوایی همسایگان ایران، لغو پروازهای خارجی و کنسلی انواع تورهای مسافرتی شامل زیارتی، طبیعت گردی و خارجی، لغو برنامه های فرهنگی سبب رکورد شدید در این حوزه شده است و با توجه به اینکه بیش از ۱۴ هزار نفر به صورت مستقیم در صنعت گردشگری و صنایع دستی استان یزد موزهها، محوطههای تاریخی و گردشگری مشغول به کار بوده اند بسیاری از این فعالان بیکار شدهاند و فعالیتی ندارند. همچنین طبق آمار بدست آمده در نوروز سال گذشته یک میلیون و ۹۰۰ گردشگر به یزد سفر کردند، اما امسال تعداد گردشگران به کمتر از ۱۰۰ نفر رسید.
علاوه بر آن هتل داران و مسافرخانه ها، مکان های اقامتی بوم گردی که هر ساله در این فصل میزبان بسیاری از گردشگران و مهمان های نوروزی بوده اند پذیرش مسافران را متوقف کردند.
۷: کاهش صنایع غذایی و دارویی
بخش صنعت نیز از آسیب ویروس کرونا در امان نمانده است. با وجود اینکه صنایع غذایی و دارویی در این زمان کمتر از بقیه صنایع آسیب دیده اند، ولی حتی بخش هایی از این دو گروه صنعتی نیز تحت تاثیر قرار گرفته اند و تولید و اشتغال آن ها کاهش یافته است که در این شرایط آموزش نیروی کار میتواند مفید باشد البته بیشتر صنایع غذایی تردید دارند که نیرویهای انسانی موجود در کارخانه یا واحد تولیدی خود را آموزش بدهند چون برگزاری دورههای آموزشی زمانبر است ولی بکارگیری نیروی آزموده در هر صنعتی، بدون شک، موجب پیشرفت آن صنعت خواهد شد.
۸:کاهش صنعت پوشاک و کفش
به طور معمول ۷۰ تا ۸۰ درصد از بازار کل پوشاک کشور مربوط به اسفند ماه و شب عید است در ایران و از جمله در استان یزد به دلیل از دست رفتن فروش نوروزی ، صنایع پوشاک و کفش از جمله صنایعی هستند که از این شرایط شدیدا دچار آسیب شدند از طرفی در شرایط فعلی نیز مردم گرایش چندانی به خرید این اجناس ندارند.
به طور مثال شرکت سیرنگ به عنوان صادرکننده برتر نخ در استان یزد صادراتی به ظرفیت ۱۷۰ تن معادل ۰۴۵/۱۶۹ هزار دلار در بهمن ماه ۹۷ و ۱۳۵ تن معادل ۹۴۴/۱۳۴ هزار دلار در اسفند ۹۷ را داشتند که با ورود ویروس کرونا این مقدار در بهمن و اسفند ۹۸ به صفر رسید.
۹: تاثیر ویروس بر زنجیره تامین
بیشترین تاثیر مربوط به محصولات غیرخوراکی و آرایشی در فروشگاه ها و مراکز تجاری پر ازدحام بوده است که تا حدودی با خرید اینترنتی قابل جبران می باشد.
۱۰:کاهش فعالیت های صنعت فولاد، معدن، چینی ،کاشی و سرامیک
با وجود این که میزان قابل توجهی از صنایع استان شامل صنایع فولادی، معدنی و کاشی و سرامیک هستند که کمتر تحت تاثیر مسائل اجتماعی مانند شیوع کرونا قرار دارند و قاعدتاً باید وضعیت بهتری نسبت به سایر صنایع داشته باشند ولی به دنبال مسدود شدن مرزهای کشور به دنبال شیوع ویروس کرونا، این واحدها نیز با محدودیتهای صادراتی مواجه شدهاند و خسارات وارده به آنها به مرور زمان مشخص خواهد شد.
*به طور مثال شرکت ایساتیس به عنوان شرکت برتر صادر کننده چینی بهداشتی استان یزد در بهمن ۹۷ ظرفیت ۵۰ تن معادل ۹۶۷/۸۱ هزار دلار را به کشور عراق و افغانستان صادر کردن که صادرات آن در بهمن ماه ۹۸ با افزایش ظرفیتی معادل ۱۷۰ تن به ارزش ۳۶۶/۳۵۵ هزار دلار را داشت. همچنین صادرات این شرکت در اسفند۹۷ ، ۳۹ تن به ارزش /۹۱۴/۸۰ هزار دلار بوده که متاسفانه با شیوع ویروس کرونا به صفر رسید.
به هر حال حتی اگر کرونا در یکی دو ماه آینده مهار شود، باز هم افت فروش این چند ماه جبران نشده و کرونا، سودآوری سال جاری شرکت های تولیدکننده کاشی و سرامیک را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
۱۱: تاثیر ویروس بر بازار مسکن
با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه و مصالح ساختمانی پیش بینی ها حاکی از افزایش قیمت مسکن به اندازه تورم عمومی و یا حتی کمی پایین تر از آن است. از آن جا که شیوع ویروس کرونا بازارهایی مانند ارز را تحت تاثیر قرار میدهد و با توجه به پیرو بودن بازار مسکن، قیمت ها در این بازار نیز به دلیل تغییرات در نرخ ارز مسیر افزایشی خواهد داشت.
بحران مالی جهان، کاهش عرضه، تقاضا، ، قیمت نفت و محصولات مشتقه، قیمت فلزات، قیمت محصولات کشاورزی و دامی، محدودیتهای صادرات و واردات و بسته شدن برخی مرزها از ترس ویروس کرونا، کند شدن و افزایش هزینه حمل و نقل و کسری بودجه دولت و رشد بیکاری همگی تهدیدها و فرصتهایی است که صاحبان کسب و کار با آن دست و پنجه نرم می کنند.
کاهش قیمت جهانی اکثر مواد اولیه و ترس جوامع از ویروس کرونا و کاهش فعالیتهای اقتصادی خبر از رکود و مشکل نقدینگی در تمام جهان میدهد که صاحبان کسب و کار در کشور ما نیز از این آسیب در امان نخواهند ماند.
در نتیجه حوزههای مختلف صنعتی میتواند به نحوی عمل نمایند که علاوه بر تامین نیاز بازار داخلی صادرات بدون وقفه انجام گردد تا دوران پسا کرونا دوران سختی را پیش روی صادرکنندگان کشور که با وجود تحریمهای ظالمانه در خط مقدم جهاد اقتصادی فعال میباشند قرار ندهد.
بنابراین پیشنهاد داده می شود کاهش بروکراسی اداری در سازمان استاندارد و گمرک، تامین نیازهای حمل و نقل صادرکنندگان، ارتباط مستمر رایزنان بازرگانی در کشورهای هدف با تجار و بازرگانان کشور، تهیه بانک اطلاعاتی از نیازهای بازارهدف و ابلاغ به اتاقهای تعاون و بازرگانی و صادرکنندگان، حفظ استانداردها و ملاحظات بهداشتی، استرداد مالیات بر ارزش افزوده، رفع موانع در سامانه نیما و تعویق پرداخت اقساط بانکی و کمک گرفتن از شرکت های دانش بنیان و ارایه محصولات به صورت آنلاین و معرفی شرکت های شتابدهنده می تواند مرهمی بر مشکلات بوجود آمده باشد.
تهیه و تنظیم: سید احمد میرزائی- نایب رییس و معاونت اقتصادی و امور بین الملل اتاق تعاون استان یزد
https://iccnews.ir/?p=38195