بر اساس قوانین متعدد وضع شده وظائف و رسالتهای مختلفی بر عهده اتاق تعاون ایران نهاده شده که بعضاً ممکن است از نگاه تعاونگران پنهان مانده باشد که همین امر باعث عدم دستیبابی تعاونگران و اتاق های تعاون به حقوق خود شده است.
در این نوشتار تلاش شده تا بصورت مختصر مروری بر جایگاه اتاق تعاون ایران در قوانین جاری کشور از زمان ایجاد تاکنون بشود و صرفاً مواد قانونی احصاء شود که مشخصاً عنوان اتاق تعاون به صراحت در آن بیان شده باشد، از طرفی دیگر از تکرار و بیان آیین نامه، دستورالعمل ها و سایره مقرره ها پرهیز شده است.
جایگاه اتاق تعاون ایران در قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران (بر اساس آخرین اصلاحات)
ماده ۵۷ – به منظور تأمین مقاصد زیر اتاقهای تعاون شهرستان ، استان و ایران تشکیل می گردد :
۱-انجام کلیه وظایف و اختیارات و مسؤولیت های اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بخش تعاونی
۲-مشارکت در برنامه ریزی برای توسعه بخش تعاونی در راستای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی کشور
۳-ارائه خدمات فرهنگی و ترویج و آموزش تعاون جهت اعضا ء و تقویت اصول و ارزشهای تعاونی و انتشار کتب و نشریات مورد لزوم
۴-همکاری با وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در جهت توسعه بخش تعاونی و فعالیت های مرتبط
۵-برقراری ارتباط و پیوند بین تعاونی ها و ایجاد هماهنگی و همکاری بین آنها
۶- برقراری ارتباط و پیوند بین بخش تعاونی ایران و فعالان اقتصادی در سایر بخش های اقتصادی کشور و تعاونی ها و فعالان اقتصادی در سایر کشورها
۷- کمک به توانمندسازی تعاونی ها و راهنمایی آنها در امور فنی، حقوقی، مالی، اداری و بازرگانی
۸- فراهم آوردن شرایط لازم برای صدور محصولات تعاونی ها و تأمین نیازمندی های آنها
۹- برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی و ایجاد مراکز تجاری در کشورهای هدف
۱۰- نمایندگی غیردولتی بخش تعاونی ایران در اتحادیه بین المللی تعاون و کلیه مجامع، شوراها و سازمان های داخلی و بین المللی
۱۱-ساماندهی و کمک به توسعه مشارکت مردمی در تعاونی ها و تشویق و ترغیب سرمایه گذاران داخلی و خارجی جهت سرمایه گذاری در بخش تعاونی
۱۲- ارائه نظر مشورتی به قوای سه گانه و سایر مراجع راجع به لوایح، طرح ها، تصویب نامه ها و بخش های مرتبط با امور و فعالیت تعاونی ها
۱۳- انجام تحقیقات و پژوهش های کاربردی درباره نحوه فعالیت انواع تعاونی ها
۱۴-داوری در امور حرفه ای بین اشخاص حقوقی بخش تعاونی با یکدیگر و یا با سایر اشخاص حقیقی و حقوقی و نیز بین هر شخص حقوقی بخش تعاونی با اعضایش از طریق مرکز داوری اتاق
۱۵-ایجاد و اداره مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی به منظور انجام وظایف و فعالیت های اتاق
۱۶- صدور کارت عضویت و کارت بازرگانی برای اشخاص حقوقی بخش تعاونی با رعایت مقررات مربوط
تبصره ۱ـ مفاد بندهای (۶) و (۱۰) نافی حضور تعاونی های روستایی و کشاورزی، تولیدی روستایی، سهامی زراعی و اتحادیه های آنها در مجامع، شوراها و سازمان های داخلی و بین المللی مرتبط همچنین حل اختلاف و داوری فیمابین آنها مطابق مقررات موجود نیست.
تبصره ۲ـ نحوه تشکیل و فعالیت اتاق های تعاون استان و شهرستان براساس آیین نامه ای است که به تصویب مجمع عمومی نمایندگان اتاق تعاون ایران می رسد.
تبصره ۳ـ وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سایر دستگاه های اجرایی ذی ربط موظفند همکاری های لازم را جهت صادرات کالا و خدمات تعاونی ها به عمل آورند.
تبصره ۴ـ صدور کارت بازرگانی برای اشخاص حقوقی بخش تعاونی فقط از طریق اتاق تعاون امکان پذیر است.
تبصره ۵ ـ اتخاذ تصمیم در مورد ثبت شعب اتاق در کشورهای خارجی با تأیید وزارت امور خارجه امکان پذیر است.
تبصره ۶ ـ نحوه تشکیل و فعالیت مرکز داوری اتاق تعاون براساس آیین نامه ای است که به تصویب مجمع عمومی(نمایندگان ) اتاق تعاون ایران می رسد. ارجاع به داوری اتاق تعاون باید در اساسنامه همه اشخاص حقوقی تعاونی درج شود.
ماده ۵۸ – ارکان هر اتاق تعاون عبارت است از:
۱ – مجمع نمایندگان.
۲ – هیأت رئیسه .
۳ – هیأت بازرسی.
ماده ۵۹ – مجمع نمایندگان اتاق تعاون شهرستان متشکل از نمایندگان اتحادیهها و نیز نمایندگان تعاونیهای با فعالیت مشابه فاقد اتحادیه با حوزه عملآن شهرستان و مجمع نمایندگان اتاق تعاون استان متشکل از رؤسای هیأت رئیسه اتاقهای تعاونی شهرستانهای استان و نمایندگان اتحادیههای شهرستانهای فاقد اتاق تعاون و نمایندگان اتحادیههای با حوزه عمل استان و مجمع نمایندگان اتاق تعاون مرکزی متشکل از رؤسای اتاقهای تعاون استانها و نمایندگان اتحادیههای استانی فاقد اتاق تعاون استان و نمایندگان اتحادیههای سراسری میباشد که برای مدت سه سال انتخاب میگردند.
تبصره ۱ – وظایف مجمع نمایندگان عبارت است از:
الف – بررسی پیشنهادهای مربوط به اساسنامه و آیین نامههای اتاق و تایید آن جهت تصویب نهایی وزیر تعاون.
ب – تعیین هیأت رئیسه اتاق تعاون.
ج – تعیین دو نفر بازرس جهت عضویت در هیأت بازرسی.
د – تصویب برنامه و بودجه سالانه به پیشنهاد هیأت مدیره.
ه- رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد ترازنامه و سایر گزارشهای هیأت مدیره پس از اظهار نظر هیأت بازرسی.
و – رسیدگی به گزارشهای هیأت بازرسی.
تبصره ۲ – مجمع نمایندگان اتاق تعاون حسب مورد در استان ها، شهرستان ها و مرکز و با حضور نمایندگان اتاق های تعاون و اتحادیه ها تشکیل می شود و هر نماینده با کارت عضویت معتبر دارای یک رأی است.
ماده ۶۰ – هیأت رئیسه اتاقهای تعاون متشکل از (۳) تا (۷) نفر عضو اصلی و دو نفر عضو علیالبدل از میان اعضاء تعاونیها میباشند که حتیالامکان از تعاونیهای کشاورزی و روستایی و عشایری، صنعتی، معدنی، عمران شهری و روستائی و توزیع خواهند بود و برای مدت سه سال از طرف مجمعنمایندگان انتخاب میشوند.
تبصره ـ در ترکیب هفت نفره اتاق تعاون مرکزی، حتی المقدور از انواع شرکت های تعاونی نظیر شرکت های تعاونی تولیدی و چند منظوره، خدماتی و تأمین نیاز مشاغل تولیدی و خدماتی، مسکن، اعتبار، مصرف، مرزنشینان، تعاونی های سهامی عام و فراگیر و سهام عدالت انتخاب می گردند.
ماده ۶۱ – وظایف هیأت رئیسه عبارت است از:
۱ – فعالیت لازم جهت تأمین مقاصد اتاق تعاون بر طبق اساسنامه و آییننامههای مربوط.
۲ – اداره کلیه امور مربوط به اتاق تعاون و انجام کلیه مکاتبات و ارتباطات و عملیات مالی مورد نیاز اتاق طبق آییننامههای داخلی آن.
۳ – اجرای تصمیمات مجمع نمایندگان.
۴ – ارائه گزارشها و پیشنهادهای لازم به مجمع نمایندگان.
۵- انتخاب رئیس هیأت مدیره از بین خود.
تبصره ـ مسؤولیت کلیه امور اجرایی اتاق بر عهده رئیس اتاق است که ریاست هیأت رئیسه اتاق را هم بر عهده دارد و جهت هماهنگی امور و پیگیری مصوبات، فردی را به عنوان دبیر کل در اتاق تعاون ایران و دبیر در اتاق های شهرستان و استان با تصویب هیأت رئیسه انتخاب می نماید.
ماده ۶۲ – هیأت رئیسه اتاق تعاون هر استان موظف به ایجاد ارتباط و هماهنگی و همکاری بین اطاقهای شهرستانهای مربوط به خود است و آنهانیز موظف به همکاری هستند. همچنین هیأت رئیسه اتاق تعاون مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف به ایجاد ارتباط و هماهنگی و همکاری بیناتاقهای استانها میباشد و آنها نیز موظف به همکاری هستند.
ماده ۶۳ – هیأت بازرسی متشکل از سه عضو میباشد که دو نفر آنها به وسیله مجمع نمایندگان و یک نفر دیگر به وسیله وزارت تعاونتعیین میگردند و وظایف آنها عبارت است از:
الف – نظارت و بازرسی مستمر از نظر رعایت اساسنامه و آییننامههای اتاق تعاون و قوانین و مقررات مربوط.
ب – رسیدگی به حسابها، دفاتر، اسناد، صورتهای مالی از قبیل ترازنامه و عملکرد مالی و گزارش به مجمع نمایندگان و وزارت تعاون.
ج – بررسی شکایات و تخلفات مربوط به اتاق تعاون و گزارش به مراجع ذیربط.
د – ارائه گزارشهای سالانه و نوبتی به مجمع نمایندگان و وزارت تعاون از نظر وضعیت فعالیتهای اتاق تعاون و رعایت قوانین و مقررات و اظهارنظر در مورد گزارشهای هیأت مدیره.
تبصره – هیأت رئیسه مکلف است اسناد و مدارک مورد درخواست هیأت بازرسی را در اختیار آنان قرار دهد.
ماده ۶۴ – منابع مالی اتاقهای تعاون عبارت است از:
۱ – دریافت حق عضویت در اتاق تعاون از اعضاء.
۲ – دریافت کمکهای دولتی و مردمی و شوراها و هدایا.
۳ – دریافت حق مشاوره، کارشناسی، داوری در محدوده امور مربوط به تعاونیها به صورت کدخدامنشی و سایر خدماتی که در اختیار تعاونیها واتحادیهها قرار میدهد.
ماده ۶۸ ـ به منظور نظارت برانتخابات تعاونی ها و اتاق های تعاون، انجمن مرکزی نظارت با عضویت پنج نفر متشکل از یک نفر از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، یک نفر به انتخاب هیأت رئیسه اتاق تعاون ایران و سه نفر از اتحادیه ها به انتخاب مجمع عمومی(نمایندگان ) اتاق تعاون ایران به طوری که از هر اتحادیه بیش از یک نفر انتخاب نشود تشکیل می شود. هیأت رئیسه انجمن توسط اعضای انجمن تعیین می گردد.
ماده ۷۳ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وظایف حاکمیتی و اتاق تعاون ایران و دیگر تشکل های تعاونی وظایف تصدی گری بخش تعاونی را برعهده دارند. هرگونه دخالت در امور اجرایی، مدیریتی، مجامع و انتخابات اتاق های تعاون ممنوع است. مفاد این ماده نافی وظایف قانونی نظارتی وزارت مذکور نیست.
ماده ۷۴ـ عضویت و انتصاب کارکنان شاغل قوای سه گانه، قضات و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در هیأت رئیسه و هیأت بازرسی اتاق تعاون و یا به عنوان رئیس اتاق تعاون ایران، استان و شهرستان ممنوع است.
تبصره ـ عضویت کارکنان دولت تنها در هیأت رئیسه اتاق های تعاون، فقط به نمایندگی از تعاونی های مصرف، مسکن و اعتبار کارمندی مجاز است.
ماده ۷۵ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است زمینه دسترسی به ابزارهای جدید تأمین مالی و خرید و فروش سهام تعاونی های قابل عرضه به عموم مردم را در بازار سرمایه فراهم کرده و در راستای اجرای ماده (۱۹) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی درخصوص نحوه واگذاری شرکت ها و بنگاه های دولتی، واگذاری به تعاونی ها را تسهیل نماید.
وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و اتاق تعاون مرکزی آیین نامه اجرایی این ماده را تهیه و برای تصویب هیأت وزیران ارائه کند.
برای دانلود نسخهPDF جایگاه اتاق در قوانین کلیک کنید.
تدوین: مرتضی عابدی
https://iccnews.ir/?p=34386