عید فطر روز اول ماه شوال، پایان روزهگرفتن واجب در رمضان و از مهمترین اعیاد مسلمانان است. در روایات این روز برای کسانی که روزه آنها در ماه رمضان پذیرفته شده، روز عید و پاداش معرفی شده است. در این روز، روزه گرفتن حرام و پرداخت زکات فطره بر مسلمانان واجب است.
آداب و احکام خاصی برای شب و روز عید فطر گفته شده است؛ ازجمله خواندن نماز و دعا، قرائت قرآن، غسل، زیارت امام حسین(ع)، احیا و گفتن تکبیرات خاص از جمله اعمال مستحب این اعمال است. این روز در بیشتر کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان نماز عید برگزار میکنند.
عید فطر در کشورهای اسلامی تعطیل رسمی است.
معنای فطر
کلمه «فِطر» به معنای روزه نبودن استکه از ریشه فَطر به معنای شکافتن، ابتدا و اختراع گرفته شده است و نیز گفته شده «تَفَطَّرَتْ» و «انْفَطَرتْ» به یک معنا است و «افطار» و «عید فطر» نیز از همین ریشه است؛ زیرا روزهدار دهانش را در وقت مغرب و روز عید فطر بر خوردنیها و آشامیدنیها باز میکند.
اهمیت
در روایات روز عید فطر روز جایزههای خدا، روز پاداش نیکوکاران آمرزش گناهان معرفی شده است. از امام علی(ع) نقل شده عبد فطر عیدی کسی است که خداوند، روزه او را پذیرفته و عبادتش را قبول کرده است.
احکام و آداب
شب عید
خواندن دعا و نماز و قرائت قرآن؛ حضرت علی(ع) میفرماید: اگر بتوانی شب عید فطر و شب عید قربان و… را مراقبت کنی، چنان کن و در این شبها دعا و نماز و قرآن، بسیار بخوان.
در شب اول ماه شوال، خواندن دعای استهلال، هنگام دیدن هلال ماه مستحب است.
زیارت امام حسین (ع) در این شب مستحب است.
غسل کردن در شب عید مستحب است. روایت شده که قبل از غروب شب عید فطر غسل شود، آنگاه که میداند آن شب، شب عید است. نیز روایت شده که اواخر شب عید، غسل شود.
بنابر قول مشهور متأخران، زمان وجوب زکات فطره آغاز شرعی شب عید فطر است. برخی زمان آن را طلوع فجر روز عید دانستهاند.براساس برخی روایات منظور از «تزکی» در آیه «قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَکیٰ»دادن زکات فطره است.
نماز؛ امام صادق(ع) به نقل از حضرت علی(ع) فرمود: هر کس در شب عید فطر، دو رکعت نماز بخواند، که در رکعت اول حمد یک بار و هزار بار سوره «قل هو الله احد»، و در رکعت دوم، حمد و یک بار سوره «قل هو الله احد» را بخواند، از خدای متعال چیزی درخواست نمیکند، مگر آنکه خداوند به او عطا میکند.
تکبیر بعد از نمازها؛ تکبیر، آن است که بگوید: «الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر، و لله الحمد علی ما هدانا، و له الشکر علی ما اولانا. مفسران گفتهاند که مقصود از «و لِتُکبِّرُوا اللَّـهَ» در «وَ لِتُکمِلُوا الْعِدَّهَ وَ لِتُکبِّرُوا اللَّـهَ عَلَیٰ مَا هَدَاکمْ وَ لَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ»تکبیرهایی است که در شب عید فطر وارد شده است.
احیاء (شب زندهداری)؛ امام کاظم(ع) میفرماید: علی بن ابی طالب(ع) فرمود: این، مرا شادمان میسازد که هر شخص در طول سال، خودش را در چهار شب (برای عبادت) فارغ سازد: شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و شب اول ماه رجب.امام باقر(ع) فرمود: پدرم علی بن حسین(ع) شب عید فطر را در مسجد میماند و تا صبح نماز میخواند و شب زندهداری میکرد و میفرمود: ای پسرم این شب کمتر از شب قدر نیست.
روز عید
از مستحبات روز عید فطر غسل است. آغاز وقت آن طلوع فجر است؛ ولی در اینکه پایان وقت غسل، پیش از بیرون رفتن برای نماز عید است یا زوال خورشید (وقت نماز ظهر) و یا غروب آفتاب، اختلاف است.
گزاردن نماز عید در عصر غیبت مستحب است؛ ولی در عصر حضور و حاکمیت امام(ع) واجب میباشد. براساس برخی روایات منظور از «فَصَلَّیٰ» در آیه «وَ ذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّیٰ» خواندن نماز عید است.
مستحب است قبل از نماز عید خوراکیای، بویژه خرما بخورند.
گفتن تکبیرات، به گونهای که وارد شده پس از نماز صبح و نماز عید بنابر قول مشهور مستحب است. خواندن دعای ندبه نیز مستحب است.[و توسعه دادن بر خانواده در خوردنی و غیر آن.
روزه گرفتن در روز عید فطر حرام
مسافرت کردن در روز عید پس از طلوع خورشید و پیش از گزاردن نماز عید در فرض وجوب آن، حرام و در غیر این صورت، مکروه است.
منبع: ویکی شیعه
https://iccnews.ir/?p=45756