سازمان همکاری‌های شانگهای و عضویت ایران

عضویت در سازمان همکاری شانگهای از منظر اقتصادی می‌تواند حائز دستاوردهای مهمی برای کشور باشد؛ در حال حاضر کشورهای عضو این سازمان با جمعیتی بالغ بر ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر دارای حجم اقتصادی ۲۰ تریلیون دلاری و حجم تجارت خارجی ۶.۶ تریلیون دلاری در عرصه جهانی هستند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اتاق تعاون ایران، علیرضا بنایی فر مدیر امور بین الملل اتاق تعاون ایران، طی یادداشتی عضویت ایران در سازمان همکاری های شانگهای را تشریح کرد.

در این یادداشت آمده است؛ سازمان همکاری‌های شانگهای (Shanghai Cooperation Organization) سازمانی میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شده‌است.

این سازمان در سال ۱۹۹۶ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان پایه‌گذاری شد. اندکی بعد، ازبکستان هم به این سازمان پیوست و این سازمان رسما به “سازمان همکاری شانگهای” تغییر نام داد. چین و روسیه دو عضو تاثیرگذار در این سازمان هستند و نقش اصلی و تعیین‌کننده را ایفا می‌کنند.

از بدو تاسیس، به مرور بر تعداد اعضای دائم این سازمان افزوده شد؛ به طوری که، روز گذشته با اضافه شدن کشورمان به عنوان عضو دائم این سازمان در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱، تعداد اعضای اصلی آن به ۹ کشور رسیده است. در حال حاضر علاوه بر ایران، کشور‌های هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان، اعضای اصلی سازمان همکاری‌های شانگهای هستند و سه کشور افغانستان، بلاروس و مغولستان به عنوان عضو ناظر و شش کشور آذربایجان، ارمنستان، پادشاهی کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا نیز از شرکای گفت‌وگوی این سازمان محسوب می‌شوند.

علاوه بر دستاوردهای سیاسی و ژئوپلتیک، عضویت در سازمان همکاری شانگهای از منظر اقتصادی می‌تواند حائز دستاوردهایی برای کشور باشد؛ در حال حاضر کشورهای عضو این سازمان با جمعیتی بالغ بر ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر دارای حجم اقتصادی ۲۰ تریلیون دلاری و حجم تجارت خارجی ۶.۶ تریلیون دلاری در عرصه جهانی هستند.

بنابراین، عضویت دو قدرت حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل، گستردگی جعرافیایی این سازمان که در اصطلاح ژئوپلیتیک جهانی به هارتلند زمین معروف است؛ دارا بودن ۴۰ درصد از جمعیت جهان و در اختیار داشتن یک سوم تولید ناخالص داخلی جهانی بی گمان گوشه ای از اهمیت و قدرت تاثیرگذاری این سازمان در سطح بین المللی است.

حضور دو قدرت نوظهور چین و هند با تولیدات صنعتی متنوع در راستای برآورده‌ساختن نیازهای کشور همچنین وابستگی آن دو کشور به حوزه انرژی از جمله فرصت‌های اقتصادی متقابل به شمار می‌رود.

علاوه بر این، ایران در طرح “یک کمربند یک جاده” چین نقش کلیدی دارد. اساسا ایران، بهترین مسیر ارتباطی چین با حوزه کشورهای عربی و حتی افغانستان است.

همه این مسایل گویای این واقعیت راهبردی است که توسعه همکاری ایران با اعضای سازمان شانگهای و عضویت رسمی ایران در این سازمان می تواند تامین کننده منافع مشترک و متقابل ایران با کشورهای عضو شانگهای باشد.

لازم به ذکر است، ایران در تاریخ۲۶ شهریور ماه ۱۴۰۰ مصادف با ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ و همزمان با حضور ریاست محترم جمهور در اجلاس بیست‌و‌یکم در شهر دوشنبه کشور تاجیکستان با رای تمامی اعضا رسما به عضویت این سازمان درآمد.

یادداشت* علیرضا بنایی فر مدیر امور بین الملل اتاق تعاون ایران