تلاشهای فراوانی برای بهبود بازار خرما به نفع نخلداران صورت گرفته که یکی از این اقدامات برگزاری میز ملی خرما در دشتستان است که میتواند سبب گردد که کاهش نقش واسطهها، سود بهتر و بیشتری را نصیب نخلداران کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اتاق تعاون ایران، برگزاری میز ملی خرما و پیگیری ها در راستای کاهش نگرانی کشاورزان و فعالان این عرصه و صاحبان صنایع فرآوری خرما صورت گرفته است. مروری بر این روند، آخرین تلاش های صورت گرفته را نشان می دهد.
براساس آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تولید خرما در مساحتی به وسعت بیش از ۱.۰۹ میلیون هکتار در جهان انجام می شود و سالانه بیش از ۸.۵ میلیون تن از این محصول کشاورزی تولید و روانه بازارهای مختلف می شود. از این مقدار ۸/۵۸ درصد کشت خرما در آسیا و ۴۳.۴ درصد در آفریقا است، در این میان کشورهای عربی ۷۷درصد تولید جهانی خرما یعنی سالانه ۶.۶ میلیون تن تولید این محصول را به خود اختصاص داده اند و بر آورد میگردد ۱۶۰ میلیون اصله نخل در کشورهای عربی وجود داشته باشد. بزرگترین تولیدکنندگان خرما طبق آخرین گزارشات سازمان فائو به شرح زیر رتبه بندی شده اند.
با توجه به نمودار زیر که نشان دهنده میزان صادرات خرما در ۲۰ کشور نخست صادرکننده این محصول در سال ۲۰۲۱ است می توان دریافت کشور عربستان با صادراتی به ارزش ۳۲۲.۸ میلیون دلار و سهم ۱۴ درصدی از کل حجم صادرات خرمای جهان در سال ۲۰۲۱ بزرگترین صادرکننده این محصول در جهان بوده است. این درحالی است که رژیم اشغالگر قدس، عربستان، امارات و جمهوری اسلامی ایران هر کدام به ترتیب با اختلافی اندک و ارزش صادراتی ۳۱۷.۰۶ میلیون دلار در رتبه دوم و کشور ایران نیز با ارزش صادراتی ۳۰۵.۲ میلیون دلار در رتبه سوم قرار دارد.
مصر، جمهوری اسلامی ایران ، عربستان، تونس و عمان و عراق بزرگترین تولید کنندگان خرما در جهان هستند. برابر آمار منتشره در سال زراعی گذشته ۱.۲ میلیون تن خرما در ایران تولید شده ودر سال ۱۴۰۰ نیز به استناد آمارگمرک جمهوری اسلامی ایران ۳۳۹,۹۷۲,۷۶۹ کیلو گرم انواع خرما به ارزش ۲۹۹,۲۲۵,۷۱۱ دلار به بیش از ۸۵ کشور دنیا صادر شده است.
منطقه دشستستان به عنوان یکی از مناطق مهم خرماخیز با بیشترین تولید خرمای کبکاب، میزبان میز خرما سالجاری، دارای ۴.۲ میلیون اصله نخل در وسعتی به مساحت ۲۵ هزار هکتار است، و بطور متوسط در هر هکتار ۵.۱ تن خرما برداشت میشود. خشکسالی سالجاری، پائین بودن قیمت خرید خرما از نخلداران، کمبود سردخانه جهت نگهداری محصول، کافی نبودن سرمایه در گردش نخلداران و وجود دلالان غیر ضرور، اجرای نامناسب استفاده از تسهیلات بند خ ماده ۳۳ قانون برنامه ششم توسعه، از مهمترین مشکلات نخلداران است.
تحریک بازارهای داخلی و حضور با برنامه در بازارهای بین المللی مهمترین چالش این صنعت است. در بازارهای جهانی، ۷۰درصد بازار خرما در روسیه در اختیار خرمای ایران است که بایستی ضمن حفظ سهم بازار نسبت به گسترش وتنوع بخشیدن به محصولات در این کشور اقدام نمود.
هندوستان با جمعیتی بالغ بر ۲۰۰ میلیون نفر جامعه مسلمان و روابط مناسب اقتصادی فی مابین از بازارهای هدف مهم بشمار میرود اتخاذ سیاست هایی نظیر بازار در مقابل بازار میتواند کمک شایانی بنماید.
کشورهای حوزه آسه آن و کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز از بازارهای بالقوه مهم بشمار میروند. مذاکرات دوجانبه وچند جانبه و استفاده از ظرفیت های دیپلماسی اقتصادی در این حوزه ضروری بنظر میرسد.
به گفته کارشناسان در حوزه بازار داخل نیز مراکز بالقوه عمده مصرف نظیر ارتش، سپاه پاسداران و دانشگاهها و… استفاده از خرما درسبد غذایی را باید در دستور کار قرار دهند و سازمان میادین میوه و تره بار و شرکت شهروند ورفاه واگذاری غرف بصورت مزایده را برای خرما حذف نماید.
علاوه بر مسائل پیش گفته، تشکیل صندوق ملی حمایت از سرمایه گذاری توسعه نخیلات توسط وزارت جهاد کشاورزی به استناد ماده ۱۲ قانون تشکیل وزارت مذکور جهت تامین سرمایه درگردش کم بهره با مشارکت تولید کنندگان و دولت ضروری بنظر میرسد.
همچنین به عنوان یک کار ضروری و در کوتاه مدت تاسیس شهرک های کشاورزی صنایع فرآوری و تبدیلی خرما در چند منطقه خرما خیز مهم توسط وزارت جهاد کشاورزی( شرکت شهرک های کشاورزی) پیشنهاد می شود.
حذف تعهد ارزی صادرکنندگان محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از جمله خرما از خواسته های اساسی صادرکنندگان جهت توسعه صادرات است. برابر آمار ارائه شده با حجم صادرات صورت گرفته و میزان برآورد مصرف داخلی، با حداقل یکصد هزارتن خرما مازاد در سالجاری روبرو خواهیم بود.
با این وصف، نخلداران و تولیدکنندگان این محصول که می تواند جایگاه مناسبی را برای ایران در بازارهای جهانی ایجاد کند، نیازمند حمایتی است که آثارش را می توان در افزایش سرمایه در گردش کشاورزان، کاهش هزینه ها و استفاده از توان حداکثری تولید، ایجاد اشتغال در لایه های بعدی نظیر تولید نظیر صنایع فرآوری خرما و حضور با ثبات و استراتژی در بازارهای جهانی، مشاهده کرد که با تشکیل کارگروهی مرکب از اتاق تعاون ایران، اتاق بازرگانی،صنایع،معادن و کشاورزی ایران، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت کشور و سازمان توسعه تجارت میتوان نسبت به پیگیری جدی در خواست های نخلداران وصادر کنندگان خرما و توسعه عمودی و افقی خرما اقدام نمود.
https://iccnews.ir/?p=54629