نقش تعاونی های صنعتی و خدماتی در ایجاد کار شایسته و پایدار در کشورها در گفتگو با «دایانا داوگان» دبیر کل سازمان بینالمللی تعاونیهای صنعتی و خدماتی (CICOPA) بررسی شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اتاق تعاون ایران، CICOPA، سازمان بخشی اتحادیه بین المللی تعاون (ICA) در حوزه صنعت و خدمات است که ۴۹ عضو از ۳۲ کشور جهان را که در مجموع ۶۵ هزار بنگاه اقتصادی با اشتغالزایی ۴ میلیون نفری را شامل میشود، گردهم میآورد.
«دایانا داوگان» دبیر کل سازمان بینالمللی تعاونیهای صنعتی و خدماتی، نقش تعاونیهای صنعتی و خدماتی در ایجاد کار شایسته و پایدار در جوامع را در گزارش پایش جهانی تعاون سال ۲۰۱۹ توضیح داد که به شرح ذیل است:
-چگونه تعاونیها در سراسر جهان در اشتغالزائی و کیفیت اشتغال، تفاوت ایجاد میکنند؟
CICOPA عمدتاً تعاونیهای کارگری و تعاونیهای تولیدکنندگان انفرادی یا خود اشتغال را نمایندگی میکند. وجه مشخصه آنها این واقعیت است که کارگران یا دست اندرکاران تولید، اکثریت صاحبان تعاونی را تشکیل میدهند. کنترل دموکراتیک توسط کارکنان شرکت یا دست اندرکاران تولید، دلالتهایی قوی در مورد روابط کاری و مدیریتی بدست داده است که وجه مشخصهی این کسب و کارها به شمار میرود. انگیزه اصلی یک عضو کارگری، کار است، در حالی که در سایر تعاونیها، انگیزه اعضاء متفاوت است (به عنوان مثال، دسترسی به مسکن در تعاونیهای مسکن و غیره). بسیار طبیعی است که اعضای کارگری، هنگامی که در فرایند حکمرانی بنگاه اقتصادی مشارکت میکنند، تمایل دارند تصمیماتی اتخاذ کنند که دستیابی به یک چشم انداز بلندمدت برای کسب و کار را همزمان در کنار ایجاد شرایط کاری با کیفیت برای کارگران، تضمین کند. اولین گزارش جهانی درباره “تعاونی ها و اشتغال” که توسط CICOPA در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت (که بخشی از آن بر اساس مصاحبه با کارگران است)، توصیف میکند که کار در تعاونی کارگران و تعاونیهای تولیدکنندگان انفرادی/ خود اشتغال، ترکیبی است از جنبههای مختلف که عبارتند از: دستیابی به حس مشارکت؛ حسی شبیه یک خانواده، احساس هویت قوی در شرکت، احساس غرور و شهرت، احساس اجرای ارزشها حتی با کار یک نفر و در عین حال آگاهی قوی نسبت به مطالبات و انتظارات اقتصادی شرکت و نیاز آن به کارآیی و انعطافپذیری. لذا بر اساس کار و مطالعه میدانی خود، به دلالتهایی دست یافتیم که این مؤلفههای کیفی مربوط به اشتغال تعاونی، به تقویت پایداری اقتصادی در تعاونیها منجر میشود.
گزارشی که اخیراً در سال ۲۰۱۹ توسط EUROFOUND با عنوان “تعاونیها و شرکتهای اجتماعی: کار و اشتغال در کشورهای منتخب” منتشر شده است، تحلیلی از جنبههای مختلف کار و اشتغال در تعاونیها و کسب و کارهای اجتماعی را بر اساس تحقیقات تجربی در ۲۰ سازمان (که ۱۵ مورد از این تعداد تعاونی هستند) در پنج کشور اروپایی (ایتالیا، اسپانیا، سوئد، انگلیس و لهستان) ارائه میدهد. این گزارش تأیید میکند که در تعاونیها “ترجیح کلی و مشخصی در زمینه ایجاد و حفظ شغلهای تمام وقت، دائم و مدل اشتغال استاندارد که اغلب به عنوان شاخصی برای مشاغل با کیفیت خوب مورد استفاده قرار میگیرد، وجود دارد”. این گزارش همچنین حاکی از آن است که کارگران مصاحبه شونده، “کیفیت شغل را هم به صورت مطلق و هم در مقایسه با سازمانهای مشابه، بسیار بالا ارزیابی کردهاند. آنها همچنین به محیط اجتماعی، شنیده شدن صدایشان در محیط کار، تعادل میان کار و زندگی و اختیار در انجام وظایف، رتبههای بالایی دادهاند. همچنین، توسعه مهارتها و امنیت شغلی در تعاونیهای مذکور قوی بوده و فرصتهای ارتقای شغلی قابل توجهی را برای کارگران در سازمان به وجود آورده است. در ضمن، بسیاری از ابعاد کیفیت شغل جزئی جدایی ناپذیر از اهداف آن سازمانها بوده است و بنابراین، جزء اولویتهای اصلی آنها محسوب میشوند”.
-چالشهای اصلی که تعاونیهای صنعتی و خدماتی با آن روبرو هستند؟
تعاونیهای صنعتی و خدماتی همچون سایر انواع تعاونیها با چالشهای مشابهی مواجه هستند که از جمله آنها میتوان به فقدان چارچوب قانونی کافی در برخی از کشورها؛ مشکل در دسترسی به منابع مالی متناسب با الگوی مالکیت بسیار خاص آنها و عدم شناخت (یا در برخی از کشورها تبعیض) نسبت به این مدل کارآفرینی در سیاستگذاریهای بخش عمومی، اشاره کرد. آنها همچنین با برخی از چالشهای خاص در بخش خود، مانند نیازهای پیچیده برای انطباق با صنایع در حال ظهور و در عین حال حفظ موارد سنتی (تولید صنعتی و غیره)؛ تحولات زیست محیطی و فناوری؛ پیر شدن جمعیت (افزایش تقاضا برای خدمات مراقبت اجتماعی)؛ افزایش نیازهای اجتماعی پاسخ داده نشده توسط سیاست های عمومی و نیز چالشهای مربوط به “آینده کار” (به عنوان مثال از هم پاشیده شدن کار و افزایش کار غیر استاندارد)، روبرو هستند.
-تعاونیهای صنعتی و خدماتی چه نوآوریهایی را میتوانند به دنیای کار ارائه دهند؟
تعاونیهای کارگری بیش از ۱۰۰ سال است که وجود دارند و اصول و ارزشهای عملکردی آنها از ابتدا تغییر چندانی نکرده است. آنها به واسطهی بسیاری از زمینههای مختلف تاریخی، توانایی خود را در نوآوری و پاسخگویی به نیازهای شغلی جدید نشان دادهاند. به عنوان مثال، در طول بحران صنعتی ایتالیا در دهه ۱۹۸۰، هنگامیکه کارخانهها در حال تعطیل شدن بودند، کارگران شروع به تبدیل آنها به تعاونی از طریق خرید حق مالکیت آنها کردند. همچنین، ما امروز نوع جدیدی از تعاونیها را مشاهده میکنیم که براساس مالکیت کارگران ایجاد میشوند و به نیازهای “کارگران نامتعارف”، همچون تعاونیهای کارگران مستقل یا خوداشتغال، پاسخ میدهند.
-آیا تعاونیها میتوانند در جلوگیری از افزایش موج بیکاری جوانان در سراسر جهان تغییری ایجاد کنند؟
تعاونیها به تنهایی نمیتوانند مسئله پیچیده بیکاری جوانان را حل کنند. اما، آنها مطمئناً میتوانند ابزاری برای دسترسی جوانان به اشتغال با کیفیت باشند. به ویژه تعاونیهای کارگری که میتوانند با فراهم آوردن دسترسی جوانان به مالکیت شرکتها، چیزی فراتر از مشاغل صرف به آنها ارائه دهند. آنها همچنین با دادن این امکان به جوانان که بتوانند در محیط کارشان نقش فعالی داشته باشند و صدایشان شنیده شود، نقش به سزایی در توانمندسازی آنان دارند. این نکته با توجه به حضور کمرنگ جوانان در جامعه، سیاست و حوزههای تصمیمگیری بسیار حائز اهمیت است.
-انتظار دارید چه اقدامات سیاستی در سطح جهانی برای حمایت از تعاونیها در تلاش برای تأمین کار شایسته اتخاذ شود؟
یک گام مهم میتواند به رسمیت شناختن مالکیت کارگر (کارگر-مالکی) به عنوان یک رابطه شغلی در سیاستهای مربوط به اشتغال باشد. در این زمینه، در راستای فراهم آوردن یک فضای مساعد که باعث تقویت کسب و کارها شود، تدوین چارچوبهای قانونی مناسب که حق و حقوق اعضای کارگری را در هنگام کار به عنوان کارگر و در عین حال انعطاف پذیری و استقلال را به عنوان مالک برای آنها به رسمیت بشناسد، بسیار با اهمیت است.
منتشر شده در گزارش پایش جهانی تعاون سال ۲۰۱۹ (World Cooperative Monitor, 2019)
https://iccnews.ir/?p=36462